Allerjik hastalıklar ve astım çocuklarda en sık kronik hastalık grubunu oluşturur. Yaşamakta olduğumuz bahar günleri için bu grubun ayrı bir önemi var. Çünki 2009 kışı astımlı çocuklarımız için gerçekten çok zor geçti. Özellikle iyi tedavi imkanı bulamayan astımlı çocujlarımız özellikle Aralık ayından bu yana sık geçirilen viral enfeksiyon salgınları ile çok sık atak geçirdi. Çocuklarımız, aileler ve biz Çocuk Allerji ve Solunum kliniği olarak çok üzücü günler yaşadık. Kış şu an için pılıpırtısını toplayıp kaçmak üzere. Ama bahar hızlı bir hava sıcaklığı artışı ile aniden çevremize hakim oldu. Doğal olarak da hem bahar nezlesi olarak bilinen burun ve göz alerjisi çocuklarımız için ızdırap olmaya başladı. Hele astımda olduğu gibi bu açıdan yeterli ve kaliteli bir sağlık hizmeti alamayan çocuklarımız için bu daha da ağır bir hastalık yükü oluşturmakta. Bu ızdırabın ise belki görünmeyen bir ucunu ise bizler çekmekteyiz. Çünki hala mebzul miktarda polen alerjisi olan çocuk kliniğimize acil astım atağı, çok ağır ve yaşam kalitesini bozan gözlerde yanma ve çok ciddi burun tıkanıklıklıları ile gelmekte. Bir çoğu bu yakınmalarla çocuk uzmanı tarafından görülen çocukların tanı almaması ve bunun özellikle birimimizin en yakınında olan Manisa merkezden gelmesi düşündürücü.. Ancak diğer bir üzücü yönü ise bu yakınmalarla üniversite hastanemize başvuran astımlı çocuklarımız için yatak bulunmamasıdır. Günde ortalama 60 hasta başvurusu olan çocuk alerji ve solunum polikliniği maalesef iki yatak kapasitesine ve son derece yetersiz doktor sayısına sahiptir. Bu nedenle bu çocuklarımız için en rasyonel çözüm Çocuk Allerji ve Astım Derneği’ miz aracılığı ile kurulacak olan bir hastane olacaktır.Bahar aylarının başlaması ile önce zeytin poleni ve daha sonra da ot poleni alerjenleri atmosfere yayılmaktadır. Atmosferdeki polenler rüzgar il etrafa yayılırken allejik olan çocukların göz ve burununa yapışır. Yapışan polenler burada nezle halinde boğazda olan yanma ve salgı artışına neden olan mikrobik olmayan iltihabi (yangısal) bir reaksiyonu başlatır. Bu nedenle çocuklarda gözlerde yanma, sulanma ve kaşınma olur. Ayrıca burunda da kaşıntı, hapşırma, su gibi akıntı ve tıkanıklık olur. Çocukların göz kaşıntıları bazen tümüyle günlük yaşamlarını bloke eder. Sürekli hapşıran ve burun tıkanıklığı olan çocuk arkadaşlarından kaçmaya başlar. Gece burun tıkanıklığı ise uyku düzenini bozarak gündüz konsantrasyon eksikliğine neden olur. Bu ise oyun ve okul başarısını ciddi olarak düşürür. Bu çocukların % 25-65 inde astım da vardır. Bazılarında ataklar halinde bazılarında ise sadece doktorun fark edebileceği sıkışmalar olur. Bazen ise çocuk geçmeyen bir nezle hali ila baş başa kalır. Yada sürekli sinüzit geçiren, kulak ağrısı olan bir çocuk olarak ızdırabı ile başbaşa.
Yani bahar aylarında görülen polen alerjisi, sadece göz kaşıntısı ve hapşırma olan basit bir hastalık değildir. Bu nedenle hapşırık deyip geçmek çok ama çok yanlış bir farkında olunmayıştır.
Bu kadar önemli bulguların görülmeyeşinin nedeni nedir ? Dikkat edilirse bu çocukların bulguları kış aylarında görülen nezle ile aynıdır. Bu nedenle bu çocuklar sık sık nezle ilaçları kullanır. Bu ilaçların içinde de bol miktarda antihistaminik denilen alerji ilacı olduğu için bulguları baskılar. Ancak devam eden yangı sinüzit veya kulak iltihabı yapınca sıkça da kullanılan antibiyotikler bu bulguları daha da baskılar. Ama her kullanılan gereksiz antibiyotik alerjik yangıyı daha da arttrır. Maalesef ki hala çocuk uzmanı arkadaşlarımız başta olmak üzere meslektaşlarımız çok sık antibiyotik kullanmaktalar.
Polen alerjisi olan çocuklar için astım riski diğer önemli bir konudur. Bu çocukların astımı kış aylarında olan ev tozu akarı alerjisine göre daha az ağırlığa sahip olduğu için sıklıkla atlanır. Ayrıca da yanlış bir inanış polen alerjinde astmın olmayacağıdır. Çocukların öksürükleri burun tıkanıklığına bağlanarak önemsenmez. Siz göremezseniz çocuklar tabiî ki tam olaraka anlatamayabiir ama resime dökebilirler. Aşağıdaki resim alerjik bir çocuğun hastalık anında nasıl karanlık bir dünyada ama tedavi edilince nasıl güzel bir dünyada yaşadığının hissettiren bir çocuğumuzun resimidir. Ayrıca da son zamanlarda lökotrien antagonisti denilen ilaçların polen alerjisine bağlı burun nezlesinde de çok sıklıkla kullanılıyor olması astım bulgularını baskılayabilir.
Bütün bunlar için ne yapabiliriz ? Bahar ayındaki alerjik rinit dediğimiz polen alerjisine bağlı bahar nezlesinden ve astımdan çocuklarımız nasıl koruyabiliriz ? Bu hastalık grubu çocukların ortalama % 12 sini oluşturmakta. Bu kadar çocuğun alerji ve astımdan dolayı yaşam kalitesinin bozulması çok ciddi bri sağlık sorunu. Bunun çözümü birinci basamak sağlık hizmeti veren meslektaşlarımızın, ikinci basamak sağlık hizmeti veren çocuk uzmanı arkadaşlarımızın daha duyarlı olması ve ailerin bu konuda bilinçlendirilmeleridir. Tabiki biz üçüncü basamak olarak yeterli sağlık hizmeti verecek olan polklinik odası, servis yatağı ve doktor sayısına sahip olabilmemizdir. Ancak sadece hastaen ortamında bu hşzmet ve bilinci olup sosyal ortam ve aile bazında devam etmemesi başarısızlığa neden olabilir. Bunun da sağlanmasında Çocuk Allerji ve Astım Derneğimiz görev üstlenmiştir. Derneğimiz bu görevini yerine getirmek üzere 2007 yılından bu yana hem Manisa merkezde, hem de ilçelerimizde aile eğitim toplantıları yapmakta, kitap ve broşür basarak bu eğitim toplantılarını kaynak açısından da desteklemektedir. Ayrıca her bir sağlık hizmeti basamağında çocuk alerjik hastalıkkarı ve astım açısından entegrasyonu sağlayabilmek için birinci basamak sağlık hizmeti veren meslektaşlarımızın Aile Hekimleri Derneği ile ortak toplantılar yapacaktır. Ayrıca derneğimiz sadece bölegemiz çocukları değil, tüm ülkemizin çocuklarına da hizmet etmeyi hedeflemiştir. Bu nedenle dernek başkanı Doç. Dr. Hasan Yüksel’ in her yıl konuşmacı olarak katıldığı Ulusal Allerji ve Klinik İmmünoloji Kongre’ sinde “Allerjik Çocuklarımız, Astım ve Resim” isimli bizim çocuklarımız tarafından çizilen resimlerin olduğu bir sergi açılmaktadır.Her şey sağlıklı bir nesil ve rahat nefes alabilen bir toplum için olmalı.
Doç. Dr. Hasan YÜKSEL
Çocuk Allerji ve Astım Derneği Yönetim Kurulu Başkanı
