Sağlığa ait uygulamalar diğer tüm uygulamaların üstünde olmalıdır. Çünki bu uygulamalar direk olarak insan bedenine olan bir girişimdir. Örneğin hergün hiç detayını düşünmeden başağrısı için aldığınız bir tableti düşünün. Serüvenine şöyle bir göz atalım. Ağzınızdan bedeninize bir madde sokuyorsunuz. Midenizde açılıyor. Barsaklarınıza geçiyor. Oradan emilip karaciğerinize geliyor. Belli bir işlemden geçerek tüm kan dolaşımına karışıyor. Yanini vücudunuzun tümüne yayılıyor. Bu yolla oradan da beyne ulaşıyor. Beyninizde prostaglandin isimli bir maddenin yapımını engelleyerek ağrıyı kesiyor. Çok müthiş bir şey değil mi ? Ve çok önemli. Bu nedenle bir miktar avami tabiriyle, “hapı yutarken” dikkat etmeli. Evrenin en hassas çalışan muhteşem düzeni olan insan bedenine bir müdahele var.
Hele bu beden bir çocuk ise, bu dikkatin olması gereken derecesini herhalde tarif etmeye kelimeler yeterli gelmez. Ancak maalesef ve mateessüf ki reçete dışı satılan o kadar çok ilaç varki değil doktor reçetesi komşunun tavsiyesi ile çocuklarımız kullanıyor. Hatta bazen yazdığımız reçeteden sonra ailelerin kullanıp kullanmama konusunda en çok sordukları bu ilaç yada doğal kaynaklı ilaç dışı preperatlar oluyor. Ancak daha da vahimi bir grup varki ağızdan alınmadıkları gibi alışkanlık halinde kullanılıp duruyor. Hatta siz bu gruptan bir preperat yazsanız bile eczanede bu keyfi olarak değiştiriliyor. Bu deniz suyu kaynaklı burun spreyleridir. Bu spreylerin sıkıldığı burun sanki vücuttan ayrı bir organmış gibi uygulanan hiçbir tedavi kale alınmıyor. Son günlerde hastalarımın ve hatta çocuk uzmanı ve aile hekimi arkadaşlarımın bana sorduğu en önemli soru bu spreyler konusunda oldu.
Bir çocuğun burnu o kadar önemlidir ki. O burun çocuğun hayati için en temel olan “sağlıklı bir nefes” almasını sağlar. Aldığı havayı zararlı maddelerden süzer, nemlendirir, ısıtır, polen vs den temizler. O burun ki, yüzündeki sinüslere açılan hava borucukları (ostium denir) ile gelişmelerini ve yüzün gelişen şeklini belirler. O burun ki, orta kulağı havalandırarak iltihaplanmasını engeller ve normal duymasını ve öğrenmesini sağlar. Bu nedenle bir çocuğun burnuna sıkılan sprey ağızdan ilaçtan çok da farklı değil hatta bazen daha da önemlidir.
Bir çocuğun burun mukozasının için o kadar naziktir ki en ufak zararlıyıcıya hem şiddetle yanıt verir. Bu nedenle buruna sıkılacak sprey mukozanın fizyolojik dediğimiz doğal yapısına uygun olmalıdır. Burun yapısının bu yaşta en önemli yapısı sürekli çalışan ve salgıları temizleyen titrek tüyleridir. Bu yapının normal işlev görmesi için en önemli olan spreyin “fizyolojik” olan doğal konsantrasyonda olmasıdır. Biz buna “fizyolojik konsantarsyon” diyoruz ki bu % 0.9 olmalıdır. Eğer konsantrasyon bundan yüksek olursa “hipertonik” denir ve bu konsantrasyon burun mukozasına müthiş bir zarar verir. Piyasada satılan deniz sularının çoğu fizyolojik olan bu % 0.9 konsatrasyona kadar seyretilmiştir. Ancak bir kaçı % 2 ve üstü gibi inanılmaz yüksek bir konsantrasyona sahiptir.
Bu “hipertonik” denilen inanılmaz yüksek konsantrasyon çocuğun burun mukozasında titrek tüylerin çalışmasını engellemekte, dokuda büzüşme, yaralanma, sinüs ağızlarında faonksiyon bozukluğu ve bir çok zararlı etkiye yol açmaktadır. Özellikle viral enfeksiyon zamanlarında kullanılan bu spreyler bir de bu zararlı etkileri ile enfeksiyonun komplike hale gelmesine neden olmaktadır. Hatta çok yanlışlıkla bu tuz oranı yüksek hipertonik deniz sulu spreyler burun allerjisi olan çocuklarda önerilmektedir. Bu tuz oranı yüksek hipertonik deniz sulu spreyler çocuklarda sinüzit olma riskini arttırmaktadır. Hatta çocuğun burnunda feci bir ağrıya neden olarak asıl tedavisi için gerekli spreylerin kullanımı imkansız hale gelmektedir. Geçtiğimiz hafta bir hastam bana şöyle dedi “hocam biz sizin verdiğiniz deniz suyu çocuğun burnunu öyle tahriş etti ki biz artık hiçbir spreyi kullanamıyoruz”. Size verdiğimiz hangi sprey deyince “siz başka bir sprey yazmıştınız ama eczacımız aynı diye bize sinomarin verdi ve onu kullandık” dedi. Olay feci idi. Bir kere benim yazdığım serum fizyolojik bazlı sprey eczacı tarafından değiştirilmiş ve çocuk bundan zarar görmüş idi. Daha da vahimi asıl tedavide etken olan kortizonlu burun damlası hiç kullanılmamıştı.
Bu nedenle anne ve babalar çocuklarının burnuna sıkacakları spreye ağızlarından verdikleri şurup kadar dikkat etmelidir. Meslektaşlarımız da buna özen göstermelidir. Çocuklarının burnu onları hayata bağlayan nefes, tadı aldıran koku ve lezzet, yüz hattını veren sinüsler için hava kaynağı, işitmesi için gerekli kulağını besleyen bir organdır. Bu organa yapısına en uygun olan fizyolojik konsantrasyonda deniz suyu yada serum kaynaklı spreyler kullanmalı, “hipertonik” denilen inanılmaz yüksek konsantrasyonda tuz içeren deniz suyu kaynaklı spreyleri kullanılmamalıdır kanaatindeyim.
Doç. Dr. Hasan YÜKSEL
Celal Bayar Üniversitesi, Tıp Fakültesi
Çocuk Alerji Bilim Dalı ve Solunum Birimi Başkanı
hyukselefe@hotmail.com
Hele bu beden bir çocuk ise, bu dikkatin olması gereken derecesini herhalde tarif etmeye kelimeler yeterli gelmez. Ancak maalesef ve mateessüf ki reçete dışı satılan o kadar çok ilaç varki değil doktor reçetesi komşunun tavsiyesi ile çocuklarımız kullanıyor. Hatta bazen yazdığımız reçeteden sonra ailelerin kullanıp kullanmama konusunda en çok sordukları bu ilaç yada doğal kaynaklı ilaç dışı preperatlar oluyor. Ancak daha da vahimi bir grup varki ağızdan alınmadıkları gibi alışkanlık halinde kullanılıp duruyor. Hatta siz bu gruptan bir preperat yazsanız bile eczanede bu keyfi olarak değiştiriliyor. Bu deniz suyu kaynaklı burun spreyleridir. Bu spreylerin sıkıldığı burun sanki vücuttan ayrı bir organmış gibi uygulanan hiçbir tedavi kale alınmıyor. Son günlerde hastalarımın ve hatta çocuk uzmanı ve aile hekimi arkadaşlarımın bana sorduğu en önemli soru bu spreyler konusunda oldu.
Bir çocuğun burnu o kadar önemlidir ki. O burun çocuğun hayati için en temel olan “sağlıklı bir nefes” almasını sağlar. Aldığı havayı zararlı maddelerden süzer, nemlendirir, ısıtır, polen vs den temizler. O burun ki, yüzündeki sinüslere açılan hava borucukları (ostium denir) ile gelişmelerini ve yüzün gelişen şeklini belirler. O burun ki, orta kulağı havalandırarak iltihaplanmasını engeller ve normal duymasını ve öğrenmesini sağlar. Bu nedenle bir çocuğun burnuna sıkılan sprey ağızdan ilaçtan çok da farklı değil hatta bazen daha da önemlidir.
Bir çocuğun burun mukozasının için o kadar naziktir ki en ufak zararlıyıcıya hem şiddetle yanıt verir. Bu nedenle buruna sıkılacak sprey mukozanın fizyolojik dediğimiz doğal yapısına uygun olmalıdır. Burun yapısının bu yaşta en önemli yapısı sürekli çalışan ve salgıları temizleyen titrek tüyleridir. Bu yapının normal işlev görmesi için en önemli olan spreyin “fizyolojik” olan doğal konsantrasyonda olmasıdır. Biz buna “fizyolojik konsantarsyon” diyoruz ki bu % 0.9 olmalıdır. Eğer konsantrasyon bundan yüksek olursa “hipertonik” denir ve bu konsantrasyon burun mukozasına müthiş bir zarar verir. Piyasada satılan deniz sularının çoğu fizyolojik olan bu % 0.9 konsatrasyona kadar seyretilmiştir. Ancak bir kaçı % 2 ve üstü gibi inanılmaz yüksek bir konsantrasyona sahiptir.
Bu “hipertonik” denilen inanılmaz yüksek konsantrasyon çocuğun burun mukozasında titrek tüylerin çalışmasını engellemekte, dokuda büzüşme, yaralanma, sinüs ağızlarında faonksiyon bozukluğu ve bir çok zararlı etkiye yol açmaktadır. Özellikle viral enfeksiyon zamanlarında kullanılan bu spreyler bir de bu zararlı etkileri ile enfeksiyonun komplike hale gelmesine neden olmaktadır. Hatta çok yanlışlıkla bu tuz oranı yüksek hipertonik deniz sulu spreyler burun allerjisi olan çocuklarda önerilmektedir. Bu tuz oranı yüksek hipertonik deniz sulu spreyler çocuklarda sinüzit olma riskini arttırmaktadır. Hatta çocuğun burnunda feci bir ağrıya neden olarak asıl tedavisi için gerekli spreylerin kullanımı imkansız hale gelmektedir. Geçtiğimiz hafta bir hastam bana şöyle dedi “hocam biz sizin verdiğiniz deniz suyu çocuğun burnunu öyle tahriş etti ki biz artık hiçbir spreyi kullanamıyoruz”. Size verdiğimiz hangi sprey deyince “siz başka bir sprey yazmıştınız ama eczacımız aynı diye bize sinomarin verdi ve onu kullandık” dedi. Olay feci idi. Bir kere benim yazdığım serum fizyolojik bazlı sprey eczacı tarafından değiştirilmiş ve çocuk bundan zarar görmüş idi. Daha da vahimi asıl tedavide etken olan kortizonlu burun damlası hiç kullanılmamıştı.
Bu nedenle anne ve babalar çocuklarının burnuna sıkacakları spreye ağızlarından verdikleri şurup kadar dikkat etmelidir. Meslektaşlarımız da buna özen göstermelidir. Çocuklarının burnu onları hayata bağlayan nefes, tadı aldıran koku ve lezzet, yüz hattını veren sinüsler için hava kaynağı, işitmesi için gerekli kulağını besleyen bir organdır. Bu organa yapısına en uygun olan fizyolojik konsantrasyonda deniz suyu yada serum kaynaklı spreyler kullanmalı, “hipertonik” denilen inanılmaz yüksek konsantrasyonda tuz içeren deniz suyu kaynaklı spreyleri kullanılmamalıdır kanaatindeyim.
Doç. Dr. Hasan YÜKSEL
Celal Bayar Üniversitesi, Tıp Fakültesi
Çocuk Alerji Bilim Dalı ve Solunum Birimi Başkanı
hyukselefe@hotmail.com
